De Vereniging Amsteloever is mede ondertekenaar van het manifest Wij staan voor Amstelland, dat in december werd aangeboden aan gedeputeerde van Noord-Holland en wethouders van Amstelveen, Amsterdam en Ouder-Amstel en door hen zeer positief is ontvangen.
Stichting Beschermers Amstelland heeft vorig jaar onderzoek laten doen door Universiteit Wageningen naar hoe economische en landschappelijke belangen elkaar zouden kunnen versterken. De presentatie van het onderzoeksrapport ‘Bloeiend Amstelland’ is door een aantal betrokken organisaties, zoals ook onze vereniging, bijgewoond. Een van de aanbevelingen van de onderzoekers was dat betrokken organisaties meer samen moeten werken.
De voorzitter van de Stichting Beschermers Amstelland, Renske Peters, heeft deze organisaties voorgelegd om samen een manifest te schrijven, waarin het behoud van natuur en landschap van Amstelland voorop staan, maar waar ook gezocht wordt naar economische versterking van landbouw, lokale producten en extensieve recreatie. Rust en ruimte staan hierbij centraal.
In het manifest roepen de partijen bestuurders op om mee te werken aan duurzame en vitale landbouw, die ook bijdraagt aan weidevogelbeheer. De partijen pleiten bovendien voor een eerlijke vergoeding voor agrariërs die zich inzetten voor de weidevogel. Zij hebben het in Amstelland al moeilijk genoeg. Landprijzen zijn hoog en schaalvergroting is niet gemakkelijk. Gelukkig biedt Amstelland ook kansen. Zo zijn er mogelijkheden voor recreatie. En lokale producten kunnen meer worden gepromoot. Vooral het opereren onder één sterk merk biedt kansen, zoals dat sinds kort door lokale ondernemers wordt gedaan onder de naam Amstelgoed. De lokale producten kunnen niet alleen extra inkomen genereren voor boeren, maar zorgen tevens voor een sterkere binding tussen stad en het Amstellandgebied.
Wat betreft recreatie zien de partijen uitsluitend ruimte voor niet intensieve vormen van recreatie, die recht doen aan de unieke rust en ruimte. Nu Amsterdam vol raakt met toeristen, wordt getracht hen meer te spreiden over de regio. Ook voor het Amstellandgebied bestaan kansen. Al zijn stinkende bussen vol met toeristen uit den boze. In plaats daarvan moet gedacht worden aan kleine elektrische bussen en boten. Het fietsen kan ook verder worden gepromoot. Eerder dit jaar lanceerde Ouderkerk een fietskaart, met een route vanuit Amsterdam langs de Amstel naar het dorp.
Tot slot is een eenduidig planologisch beleid van gemeenten en provincie gewenst, om zowel grootschalige als sluipende verstedelijking van Amstelland tegen te gaan. Ook al lijkt binnen de betrokken gemeenten nog lang geen meerderheid te bestaan voor het bebouwen van het groengebied, toch kan er door druk vanuit het Rijk in de toekomst geknabbeld worden aan het gebied. ,,Constante waakzaamheid is daarom geboden,” aldus Peters.
De tekst van het Manifest luidt als volgt:
Wij staan voor Amstelland.
Amstelland vormt een groene long van Amsterdam waarbij de Amstel de stad verbindt met een wereld van rust, ruimte en natuur. Dit gebied verdient daarom sterke bescherming. De kernwaarden van Amstelland zijn: het eeuwenoude, open Hollandse polderlandschap (gedragen door duurzame landbouw), weidevogels, cultuurhistorische buitenplaatsen en monumentale boerderijen. Amstelland is van grote waarde voor de aantrekkelijkheid van Amsterdam en omgeving als plek om te wonen, te werken en te recreëren.
Om de waarde van Amstelland te behouden moet het gebied gevrijwaard blijven van verstedelijking en het landschap moet duurzaam worden beheerd. De belangrijkste beheerders in het gebied zijn de agrariërs. Zij zijn onmisbaar in het duurzame behoud van de kernwaarden van hert gebied. Doel van dit manifest is brede steun voor Amstelland te verwerven bij overheden, politiek, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, inwoners en bezoekers. Het manifest is opgesteld door organisaties die in Amstelland actief zijn en met elkaar het maatschappelijke draagvlak voor dit unieke gebied willen vergroten.
Ons gemeenschappelijk streven voor Amstelland is:
1) Behoud van een aantrekkelijk landschap met duurzaam weidevogelbeheer
De weidevogelstand in Amstelland is – in tegenstelling tot veel andere gebieden– al tientallen jaren stabiel. Dat is het resultaat van een vruchtbare samenwerking tussen boeren, jagers, natuurbeschermingsorganisaties en vrijwilligers. Dit succesvolle weidevogelbeheer moet voor de toekomst veilig gesteld worden. De weidevogelkernen in de Ronde Hoep, reservaat en natuurbeheer door boeren op eigen land, en in de Bovenkerkerpolder met natuurbeheer op boerenland functioneren goed. De duurzaamheid die het reservaat geeft aan de Ronde Hoep mist de Bovenkerkerpolder. Door ook in deze polder, waar de gebruikers dat wensen, goede weidevogelpercelen een NNN bestemming te geven (natuur), kan ook in de Bovenkerkerpolder duurzaamheid worden bereikt. Succes ontbreekt deels in de Duivendrechterpolder en de Holendrechter- en Bullewijckpolder. In de Holendrechter- en Bullewijckpolder is een weidevogelkern inmiddels duurzaam geregeld en is succes afhankelijk van het juiste beheer. In de Duivendrechterpolder zijn nog forse stappen nodig.
Wij vragen de provincie en gemeenten om ondersteuning, aan grondeigenaren, waar wenselijk i.s.m. stichting Duurzaam Agrarisch Natuurbeheer, bij de begrenzing van percelen als NNN in de Bovenkerkerpolder en zo mogelijk andere polders in Amstelland onder andere in de vorm van een goede regeling bij het eventueel afwaarderen van agrarische grond naar natuurgrond.
Tevens vragen wij van de provincie en gemeenten om ondersteuning bij het opstellen van een predatiebeheerplan in nauwe samenwerking met ANV De Amstel, Landschap Noord-Holland en de WBE Amstelland en bij een effectieve en adequate uitvoering en monitoring ervan.
2) Duurzame en vitale landbouw.
Agrariërs in Amstelland staan voor een duurzame en toekomstbestendige landbouw die gezond voedsel oplevert en een aantrekkelijk landschap met een grote biodiversiteit, waar burgers met plezier recreëren.
De druk op de toekomstmogelijkheden van de landbouw is hoog. Hoge grondprijzen en dreigende verstedelijking beperken de mogelijkheden voor continuïteit van agrarische bedrijven. Kortlopende pachtcontracten dragen daar ook niet aan bij.
De provincie en gemeenten vragen we om de ontwikkeling van een grondbeleid dat agrariërs zekerheid biedt (lang-lopende pachtcontracten) om hun bedrijf te optimaliseren. Vanuit Amstelland bepleiten we bij verlenging van de Groene Uitweg subsidieregeling voor Verbreding, Structuurverbetering en Verduurzaming (bestuurlijk besluit eind 2017), dat deze ook opengesteld wordt voor Amstelland. De problematiek die zich voordoet is vergelijkbaar en qua gebied aangrenzend.
Agrarische bedrijven dragen substantieel bij aan het succesvolle weidevogelbeheer in Amstelland en zien ook kansen om in samenwerking met burgerinitiatieven duurzame, groene energie aan de regio te leveren. Tevens zien zij mogelijkheden voor extra inkomsten uit streekproducten die het mogelijk maken de combinatie te continueren van rendabele bedrijfsvoering met succesvol weidevogelbeheer.
Bij provincie en waterschap vragen we aandacht voor het spanningsveld tussen rendabele bedrijfsvoering, optimale waterhuishouding, (on)kruidenrijkdom en milieu (waterkwaliteit). Er mist soms overleg en inbreng uit de regio in het beleid rond water- en natuurbeheer en daarom vragen we overheden om vertegenwoordigers met lokale (agrarische) deskundigheid in een vroeg stadium mee te laten denken bij het maken van plannen die het agrarisch gebied raken, zoals bij een gebiedsvisie.
3) Stimuleren Amstellandproducten
We ondersteunen het produceren en distribueren van streekproducten uit Amstelland, zoals bijvoorbeeld al is gestart met het kaasje Rondje Rondehoep, Onkruidenboter en AmstelNatuurZuivel, die op korte termijn in Ouderkerk zal worden geproduceerd. AmstelNatuurZuivel heeft tot doel de inspanningen van boeren voor de natuur extra te financieren. Niet alleen draagt dit bij aan de economische draagkracht van het gebied, ook de binding tussen stad en Amstelland wordt erdoor versterkt. Een aantal ondernemers in Amstelland heeft zich verenigd in het initiatief ‘Amstelgoed’, een platform van ondernemers dat Amstellandproducten promoot en de relatie legt tussen producenten en afnemers, tussen stad en platteland.
We vragen bedrijfsleven en overheden deze producten af te nemen en de ontwikkeling van nieuwe producten te stimuleren. Ook in het versterken van de relatie tussen stad en boerenland kunnen bedrijfsleven en overheden een wezenlijke rol spelen door de producten te promoten en erover te communiceren.
4) Extensieve recreatie
Amstelland is een belangrijk gebied voor de recreatie van de mensen in de omgeving. Ook toeristen weten het gebied steeds beter te vinden. Om de kernwaarden ‘rust’ en ‘ruimte’ te behouden, bepleiten wij extensieve vormen van recreatie. Grootschalige recreatieve voorzieningen passen hier niet. Het is wenselijk meer samenhang in het bestaande netwerk van wandel- en fietspaden te brengen en daarbij ook kruiden- en bloemrijke bermen te realiseren. Achterstallig onderhoud moet worden aangepakt. Duurzaam, langzaam en kleinschalig transport, bijvoorbeeld een (elektrische) bootdienst, past goed bij het gebied. We denken mee over de verbeteringen van extensieve recreatieve ontsluiting.
We vragen aan de overheden voldoende budget voor kwaliteit verhogende investeringen en onderhoud van bestaande infrastructuur, voor de ontwikkeling van een weidevogelboulevard in de Bovenkerkerpolder (met bloemrijke bermen) en aandacht voor en regulering van (gelimiteerd) bus- en autoverkeer.
5) Vergroten van maatschappelijk draagvlak Een breed maatschappelijk draagvlak is nodig voor de bescherming van Amstelland. Meer mensen vertrouwd maken met de bijzondere kwaliteiten van het gebied is daarvoor belangrijk. De jaarlijkse Amstellanddag levert een belangrijke bijdrage. Het op de markt brengen van de streekproducten, publiciteit rond gebeurtenissen en activiteiten, investeringen in de recreatieve mogelijkheden, het bekendheid geven aan de historie, de natuurwaarden en al het moois dat het gebied te bieden heeft, moeten het draagvlak in de komende jaren vergroten.
We vragen provincie en betrokken gemeenten (Amsterdam, Amstelveen, Ouder-Amstel en Uithoorn) een actieve rol te nemen in de bewustwording en vergroting van het maatschappelijk draagvlak voor Amstelland.
6) Realisatie van planologische bescherming Om Amstelland met al zijn kwaliteiten te behouden, is een eenduidig planologisch beschermingsregime voor de gehele groene long noodzakelijk. Geplande en sluipende verstedelijking en ‘verruiging’ van agrarische grond moet worden voorkomen. Daarom willen wij in een vroeg stadium meedenken over de koers die de overheden uitstippelen voor Amstelland. Daarnaast willen we participeren in bestuurlijke overleggen.
We vragen een eenduidige planologische bescherming van het gebied, een heldere definitie van agrarisch gebruik die de openheid van het gebied veiligstelt en proactief meedenken bij planvorming en participatie in overleggen.
Ondertekenaars: Stichting Beschermers Amstelland, Landschap Noord-Holland, Vogelbescherming Nederland, Agrarische Natuurvereniging Amstelland, IVN Amstelveen, IVN Amsterdam, Ondernemersvereniging Amstelgoed, Duurzaam Agrarisch Natuurbeheer, M.L. Kingpark, Tuinpark Amstelglorie, Groengebied Amstelland, Vereniging Amsteloever, Collectief Noord-Holland-Zuid, Jonge Agrariërs Amstelland, WBE Amstelland